We zijn al flink op weg en dat zijn geen praatjes voor de vaak!
Nu ligt dit enorm voor de hand voor een school. We hebben een politieke opdracht/ een mandaat maatschappelijke waarde te creëren. Het politieke mandaat echter varieert. De accenten binnen die maatschappelijke opdracht veranderen. Een paar jaar geleden schreef ik daar een korte column over: prestatiecontract (KLIK)
Ook uit de verkenning van Monique Turkenburg (grenzen aan de maatschappelijke opdracht van de school 2005) blijkt dat niet meteen duidelijk is wat er onder wordt verstaan. Een ding is duidelijker dan ooit: het onderwijs vermaatschappelijkt. Een volgende verkenning van Turkenburg uit 2008 toont dat besturen de scholen meer en meer als maatschappelijke ondernemingen zien:
“ Op veel terreinen ziet men een taak voor de school
De meeste onderscheiden thema’s worden in meerdere of mindere mate door schoolbesturen tot de gewone taken van de school gerekend. Dat geldt bijvoorbeeld voor veel thema’s van opvoeding, zorg en hulpverlening, achterstandsbestrijding, veiligheid en sociale cohesie, morele ontwikkeling, burgerschap, cultuur, sport en bewegen en extra aanbod voor hoogbegaafde leerlingen. Wel blijkt dat zelfs op het terrein van de kinderopvang, waarop scholen inmiddels wettelijk verplicht zijn eenaanbod te realiseren, lang niet alle besturen vinden dat daar ook een taak ligt voor de school. Minder dan een derde van de schoolbesturen in het primair onderwijs vindt kinderopvang een reguliere taak voor de school. Ruim een derde van de besturen vindt de maatschappelijke stage, nu nog niet wettelijk verplicht, niet tot de gewone taken van de school horen.
Het initiatief voor de maatschappelijke opdracht ligt bij de school zelf
Het merendeel van de besturen vindt dat hun scholen voldoende aandacht aan deze maatschappelijke thema’s besteden. Volgens sommige besturen schiet hun school soms tekort. Op vrijwel alle terreinen zijn er wel discrepanties waar te nemen tussen wat besturen een reguliere taak van de school vinden en de mate waarin hun eigen school aandacht aan dat onderwerp besteedt; meestal gaat het echter om kleine afwijkingen. De grootste afwijking tussen taakopvatting en aandacht voor dat thema op de eigen school, betreft het aanbod voor hoogbegaafde leerlingen; voor 91% van de besturen is dit een vanzelfsprekende taak voor de school, maar tegelijkertijd zegt 42% dat hun eigen school nog niet voorziet in een aanbod. De helft van de besturen laat de keuze om als school in te spelen op allerlei maatschappelijke vragen en wensen, volledig aan de school over. Ruim een op de vijf besturen vindt het wel gewenst dat scholen daarop inspelen, maar verplicht ze daar niet toe, terwijl minder dan een op de vijf besturen hun school juist aanstuurt op dit punt en dit ook expliciet opvat als een taak voor het bestuur. Ongeveer een op de tien besturen probeert de scholen juist af te schermen voor al te veel extra activiteiten. Afhankelijk van hoe schoolbesturen denken over het eigenaarschap van de school, zijn ze bereid tot het toekennen aan de school van een heel brede maatschappelijke opdracht (school is van de samenleving), dan wel een beperkte (school is van de ouders).”
Openbare Dalton Basisschool Pierre Bayle pakt het zelf op
Het motto van de school: vind samen een eigen plek in de school, de wijk, de wereld.
Als je als school die randvoorwaarden kunt scheppen die handen en voeten geven aan dit motto, creëer je in mijn beleving maatschappelijke waarde.
Binnen onze expeditiegroep zijn we daar voortdurende mee bezig. Een dwingend voorbeeld van het creëren van maatschappelijke waarde, hoor ik als ik luister naar de radio-uitzending ‘ In de flat: Hoe viert de wijk Vollenhove kerst?’ van de Vara. Een citaat uit de mond van de Vara journaliste: ‘Als die basisschool daar ooit verdwijnt heeft deze wijk pas echt een probleem. Die school kan volgens mij veel meer betekenen voor die wijk dan ie nu al doet, is eigenlijk de enige plek die mensen echt bij elkaar weet te brengen.’
20-40-40
Uitgaande van de idee dat of een kind wel of niet goed terecht komt slechts voor 20 % afhankelijk is van de school, voor 40% afhankelijk van het gezin waar het uit komt en voor 40% afhankelijk is van de mensen waarmee het buiten het gezin en de school in aanraking komt zijn wij de Crooswijk Academie gestart. Openbare Dalton Basisschool Pierre Bayle neemt een verantwoordelijkheid voor sociale duurzaamheid in de wijk Nieuw-Crooswijk. Het serieus nemen van die verantwoordelijkheid is essentieel voor de groei die de school in de komende jaren gaat doormaken. Onder het begrip sociale duurzaamheid wordt hier verstaan, dat bewoners en ondernemers zich voor langere tijd willen vestigen en zich blijkbaar kunnen identificeren met Nieuw-Crooswijk. Waarmee we een omgeving creëren die de 20% van de school oprekt tot ver in het gebied van de 40% omgeving.
Nieuw onderzoek ondersteunt deze keuze voor een Crooswijk Academie. Jelle Jolles schrijft in Ellis en het verbreinen dat talentontwikkeling van de scholier wordt bepaald door hersenen èn omgeving.
